Chai, Chillum, Chapati - India part 1

Na één jaar lang reizen door Azië was India toch een cultuur schok en daar hadden wij stiekem ook op gehoopt. Het is tenslotte India, dus de cultuurschok hoort er wel bij. Wij landden in Kolkata, éen van India's grootste, armste, en gekste steden. Kolkata heeft nauwelijks bezienswaardigheden, is oncomfortabel, vol, luidruchtig, heeft het klimaat van een Turks stoombad en stinkt. En toch is het een absoluut fascinerende stad, vol met cultuur, kleuren, en een absolute overload voor je zintuigen. Dit is "India on steroids". Het straatbeeld wordt gedomineerd door mannen. Mannen, die dicht tegen elkaar aan staand of hurkend eten, gokken, chai drinken, een knipbeurt krijgen, de krant lezen, of hun schoenen laten maken. Elke ruimte, hoe klein dan ook, wordt benut om spullen te verkopen, ook als dat betekent dat de eigenaar enkel gehurkt kan zitten en zich niet eens kan omdraaien.
Wat je ook goed kunt zien is het onderscheid tussen de castes. De laagste klasse is veroordeeld tot de zwaarste arbeid onder de meest erbarmelijke omstandigheden. In Kolkata is dit heel goed te zien aan de (hand-pulled) rikshaws. Tengere, soms wel 70 jaar oude mannetjes, vaak op blote voeten, die door de straten rennen terwijl ze een wagen met passagiers inclusief bagage achter zich aan trekken. De opbrengst van deze slavenarbeid? Gemiddeld zo'n 1 euro per 12-urige werkdag.

Dan het verkeer... wij zijn er natuurlijk al lang aan gewend dat verkeersregels slechts een woord uit het woordenboek zijn. Maar nergens hebben wij zo'n minachting voor de rechten van voetgangers ervaren als in India. Hier is het daadwerkelijk iedereen voor zichzelf. In het verkeer lijkt iedereen ontzettend haast te hebben: zelfs de kleinste ruimtes worden meteen opgevuld, scooters scheuren door kleine steegjes en voetgangers moeten op basis van getoeter aan de kant springen als ze niet aangereden willen worden. Maar toch is er een overduidelijke koning van het verkeer... de koe! En dat zijn er best wel wat. Tergend traag bewegen zij zich met hun logge lichaam door de straten, vreten wat kartonnen dozen op, laten harde boeren en schijten vervolgens de straten onder, geweldig:D

Na ons een paar dagen te pletter te hebben gezweet in Kolkata gaan wij naar een ontzettend druk treinstation om een sleeper trein te pakken. Overal lopen, zitten, en liggen mensen en wij nemen plaats in wat wel de langste trein moet zijn die wij ooit hebben gezien. De volgende ochtend worden wij wakker door een onophoudelijke stroom bedelaars die door de coupés banjeren. Vrouwen met kleine babies, blinden met verminkte ledematen, zangers met trommels, en een zeer volhardend jongetje dat Charlottes schoen probeerd te kussen. Voedselverkopers prijzen hun waren luidkeels aan, waarvan de meest prominente natuurlijk de theeman is met zijn roepje: "Chai, garam chai!". De Indiase thee is heerlijk, thee met melk, een diabetes-portie suiker en heerlijke specerijen. Chai lijkt als een rode draad door de Indiase samenleving te lopen. 'S ochtens vroeg, voor het eten, na het eten, het maakt niet uit. Overal en door iedereen wordt chai gedronken.

Naast ons in de trein ligt een oude vrouw op sterven. Dit is niet ongewoon in treinen die naar Varanasi toe leiden. Het is een zeer heilige stad en hier sterven en gecremeerd te worden aan de Ganges is DE manier om de eeuwige circel van reïncarnatie te doorbreken - het doel van elke Hindu. Helaas zien wij door gigantische overstromingen die de halve stad onder water zetten, niet zo veel van de beroemde crematies. Wel zijn wij erg onder de indruk van de oude smalle steegjes (Varanasi is een van de langst bevolkte steden op aarde) waar rechts en links in piepkleine winkels alles wordt aangeboden wat het pelgrims hart begeert. Ook hier demonstreren de locals graag hoe achterlijk ze wel niet rijden door in volle vaart tussen de koeien en mensenmassa's door te scheuren.

In onze volgende bestemming Delhi wordt Charlotte geveldt door, jawel, de beruchte Delhi Belly! Tussen de toiletstops door proberen wij zo veel als mogelijk van Delhi te zien. Dit is niet altijd even succesvol: wij bezoeken bijvoorbeeld een moskee waar wij opeens in de hoofdattractie veranderen. Wij geven één iemand toestemming om een foto met ons te maken en voor wij het weten heeft zich een mensenmenigte om ons heen gevormd en staat er een rij met mensen te wachten om met ons op de foto te kunnen. Na een tijdje vluchten wij maar zonder de moskee überhaupt te hebben bekeken. Andere gebouwen kunnen wij gemakkelijker bezichtigen. In India is het echter vaak zo dat je veel meer ziet en door dingen geraakt wordt, als je gewoon op straat loopt Zo lopen wij onderweg naar het metro station langs een gigantische sloppenwijk waar de varkens van de bergen vuilnis eten en de mensen in tenten gemaakt van (zo lijkt het) vuilniszakken midden in deze vuilnisbelt leven. Hun kleren zijn kapot en vies, hun huid en haar is onverzorgd en ongewassen, de kinderen dragen vaak geen broekjes. Wij lazen laatst een artikel over dat er ook veel armoede is in Nederland. Dat zullen wij ook niet ontkennen, maar gelukkig zal je zo iets toch niet gauw zien. Wij hebben het best wel heel erg goed.

Met een koloniaal treintje huffen en puffen wij langzaam maar zeker de Himalaya in. Enkele busritten verder heeft het Hindi schrift plaatsgemaakt voor Hebreeuws en bevinden wij ons midden in een Israëlische hippie enclave, de wonderschone parvati vallei. Hier zijn de bergen groener dan groen en staat alles in het teken van de Charas (handgerolde hasj). Wietplanten groeien overal in de vrije natuur en de locale bevolking gebruikt dit als leuke bijverdienste. Wij maken een korte trek naar het bergdorpje Malana. De bewoners beweren directe afstammelingen te zijn van Alexander de Grote, hebben vaak blauwe ogen, en trouwen uitsluitend met mensen uit Malana zelf. Jarenlang mochten buitenstaanders hier zelfs niet komen (het aanraken van heilige gebouwen wordt nog altijd bestraft met hoge geldboetes), maar een tiental jaar geleden heeft een toerist de bevolking geleerd hoe ze goede hasj kunnen maken. Vandaag de dag is dit dorpje de producent van de zogenoemd beste hasj ter wereld, "Malana Cream". Overal zie je gezinnen, inclusief kleine kinderen, die samen hasj aan het rollen zijn - gezellig, toch?

In een piepklein dorpje in de Parvati vallei ontmoeten wij een leuk Israëlisch koppel. Er is meteen een klik, wij komen elkaar de komende weken telkens weer tegen en brengen veel tijd in leuke backpacker cafés door. In het volgende dorpje, Vashisht, hebben wij een bijzondere culturele ervaring. In het huis achter onze guesthouse overlijdt die nacht een oude vrouw. Wij worden wakker door hysterisch geschreeuw en gehuil. De volgende ochtend lijkt het hele dorp zich onder ons balkon te hebben verzameld. Een paar mannen slaan op trommels met een diepe dreun en er wordt een bepaald soort hout verbrandt. Na een tijdje wordt het in doeken gehulde lichaam van de vrouw onder groot gehuil uit het huis gedragen. Vanaf ons balkon zien wij hoe ze door de vrouwen gewassen en gebalsemd wordt en vervolgens laagje voor laagje in kleurrijke doeken wordt gehuld. Uiteindelijk wordt zij op een soort brancard gelegd, die rijkelijk versierd is, en door de straten wordt gedragen om verderop gecremeerd te worden. Dit was een heftig maar bijzonder begin van de dag.

Onze volgende bestemming is de woonplaats van de Dalai Lama en het nieuwe thuis van een groot aantal Tibetaanse vluchtelingen. Een bezoek aan het locale museum voegt enkele aspecten toe aan onze kijk op Tibet zoals wij het in China hadden ervaren - vooral dingen die China graag geheim wil houden. Dit is een beeld van discriminatie in eigen land, onderdrukking van de cultuur, en langzaam maar zeker uitgeroeid worden.
De rest van de tijd in McLeodGanj brengen wij door met het eten van Westers eten, en dat kan je hier goed! We genieten onder andere van een overheerlijke, romige cheesecake, lekkere pizza's en pasta's en zelfgebakken brood, hmmm...
Om deze koolhydraten er weer af te lopen besluiten wij om een wandeling te doen waarbij we een kilometer omhoog moeten. Dat is best pittig maar het is toch de afdaling die ons het meest is bijgebleven. De bergen zijn volledig in de wolken gehuld en in deze dichte mist raken wij de sowieso al niet goed zichtbare trail kwijt. Alsof dat nog niet genoeg was begint het ook nog eens keihard te regenen en te onweren. Ons enige oriëntatiepunt is het geluid van iemand die hout lijkt te hakken. Daarop afgaand glijden en stuntelen wij de bergen af, willekeurig lopend, tot wij -halleluja! - een paar boerenhuisjes bereiken, waar wij even kunnen schuilen en de weg kunnen vragen. Met een paar lichte blessures maar grotendeels intact zitten wij even later, compleet afgepeigerd een wel verdiend stukje Bhagsu cake in het dorpje Bhagsu te eten.

Het uiterste Noorden van India en het leven in India dat zich afspeelt in kleine bergdorpjes is erg ver verwijderd van het drukke, volle en hectische beeld dat veel mensen en wij dus ook van India hadden. Mensen leven er landelijk, met alle gemakken en ongemakken van het boeren bestaan, maar de scherpe kanten, het vechten om te overleven, het iedereen-voor-zichzelf-gevoel, dat er in grote steden overheerst, is hier niet te vinden.

Spiritualiteit en religie staan centraal binnen de Indiase samenleving. Overal zie je tempels, offers, en mensen die aan het bidden zijn. Meren, rivieren en bergen zijn vaak heilig en er zijn talloze religies en sub-religies met bijbehorende goeroe's. Eén daarvan zijn de Sikhs die voornamelijk in de provincie Punjab leven. Dat we in Punjab zijn is meteen duidelijk: de buschauffeur heeft een kleurrijke tulband, een flinke baard en draagt een ceremoniële dolk op zijn heup, kenmerkend voor de trotse Sikhs. Wij bezoeken de wereldberoemde 'golden temple' in Amritsar, de belangrijkste en mooiste Sikh tempel. Slapen doen wij, op Spartaanse wijze, op een kleedje op een tafel, in de slaapzaal voor buitenlanders in het tempelcomplex. Duizenden Indiërs slapen elke nacht massaal op de stenen vloeren. De tempel zelf is prachtig maar het is de magische en spirituele sfeer die ons het meeste bijblijft. Ondanks de gigantische hoeveelheid mensen is het er vreedzaam, niemand heeft haast, niemand schreeuwt, iedereen heeft respect voor elkaar, wat een verschil met de Hindu tempel die wij in Kolkata bezochten! In Kolkata bevondt zich namelijk een aggresieve, door godsdienstwaanzin gedreven, mensenmassa waarbij iedereen probeerde voor te dringen. Je werd door de tempel heen en weer geduwd en uiteindelijk werd door een priester geprobeerd om zoveel mogelijk geld van ons af te troggelen als donatie, inclusief het tonen van zogenaamde donaties gemaakt door voorgangers (natuurlijk allemaal exorbitant hoog). Naast alle spiritualiteit is de golden tempel ook een zeer goed geoliede machine: elke dag wordt hier namelijk GRATIS gekookt voor tienduizenden mensen, in het weekend zelfs 100.000 per dag! Met behulp van metershoge potten en pannen wordt eten bereidt, een leger aan vrijwilligers pelt bergen knoflook en uien, doet de afwas, maakt chapati's etc. Wij mogen dat natuurlijk niet missen en zijn dan ook regelmatig in de grote eetzaal te vinden waar we in kleermakerszit op de grond tussen de Indiërs onze maaltijden eten. De 'serveerders' rennen letterlijk langs de rijen met mensen en droppen eten op de borden: chapati's, rijst, curry, groentes, desserts, thee en water, en het is nog lekker ook! Iedereen eet zijn maaltijd snel op, verlaat de zaal, schoonmakers rennen met dweilen door de zaal en de volgende lading met zo'n duizend mensen staat al weer klaar, 24 uur per dag, erg indrukwekkend!

Onze volgende bestemming is wederom een spirituele: Rishikesh, gelegen aan de heilige Ganges rivier. Hier hebben de Beatles in de jaren 60 een aantal maanden doorgebracht in een ashram en het is de Yoga capital van de wereld. De stad ligt prachtig in een bergachtig landschap en er zijn talloze relaxte traveller cafés met uitzicht op de rivier. Ook hier ontmoeten we het Israëlische stel weer en samen hangen we in de cafés en gaan we raften op de wildstromende Ganges. Het gaat er veel wilder aan toe dan we verwachten en achter ons slaat zelfs een boot om. Wij moeten een heuse reddingsactie inzetten om iemand uit de rivier te halen die door de stroming wordt meegesleurd! "OK GUYS MOVE FORWARD, MOVE MOVE!!" roept onze stuurman. Gelukkig lukt het ons de drenkeling te redden en komen we zelf zonder kleerscheuren aan.

Dagelijks bezoeken honderden pelgrims Rishikesh, een van de heilige steden. Tergend langzaam lopen ze door de straten en zorgen voor enorme opstoppingen, vooral op trappen. Het fitness niveau dat deze mensen tentoonstellen is schokkend: vrouwen van in de 40 die als 90-jarigen bewegen en zelfs voor kleine treden een helpende hand nodig hebben, terwijl een grote flabber buikvet uit hun sari's hangt. Gezien het eten hier is dat misschien niet verbazingwekkend: frituurhapjes, zelfs voor ontbijt, zijn super populair en dingen worden graag twee of zelfs drie keer gefrituurd, een scheutje ghee (boter) wordt met losse handjes geschonken, de curries zijn verre van licht, en de porties zijn gigantisch. En dan zijn er natuurlijk nog de thali's: oneindig opvulbare porties dhal, groenten, saus, rijst en 4 chapati's er bij - en de mensen bunkeren het zo weg! Terwijl wij in andere landen eigenlijk uitsluitend locaal aten en dat ook met plezier deden, hebben wij in India vaak geen zin in de typische locale maaltijden, juist omdat het zo zwaar en altijd zo sterk gekruid is - en rauwe uien voor ontbijt trek je ook niet elke dag. Nog een verschil met andere landen is dat wij in India bijna uitsluitend vegetarisch eten. Soms hebben wij ook geen keuze. In heilige steden is naast alcohol ook vleesconsumptie illegaal, soms betreft dit zelfs eieren. In Rishikesh leidt dit tot een grappige situatie als een serveerder in een restaurant ons met het stiekeme gedrag en de zachte stem van een drugsdealer eieren aanbiedt: "pssst... you want eggs?".

Via-via horen wij dat er een geweldig zandstrand ergens verderop langs de Ganges ligt. Wij besluiten samen met de Israëliërs tenten te huren, nemen een lokale bus en vragen in een dorpje rond of iemand dit strand kent. We liften met een auto mee en even later hebben we inderdaad een schitterend strand gevonden waar we onze tenten opzetten. Na een tijdje komt er naast ons een drietal magere, slechts in een soort g-string bedekte, wild uitziende Indiërs zitten, het zijn baba's. Baba's zijn zogenaamde 'holy pilgrims' die hun leven spenderen met het reizen van de ene naar de andere heilige plaats. Ze hebben geen woning, geen geld en roken de hele dag chillum (wiet). Wat in het begin interessant is wordt al snel irritant als de baba's herhaaldelijk naar ons toe komen om cola te komen inpikken en vervolgens blijven zitten en een gemompelde monoloog beginnen waaruit wij enkel herhaaldelijk 'shiva connection' kunnen opmaken. Pas na het vrij duidelijke bevel: "BABA GO!" taaien ze eindelijk af en liggen geen 5 minuten later in een comateuze slaap. Het leven op het strand is leuk, wakker worden met een ijskoude ochtenddip, picknicks in het zand en 's avonds een vuurtje.

Na al die uren te hebben gezeten en gehangen is het tijd voor de luie couch potatoes om weer in de benen te komen. Next destination: een week-lange trektocht naar de Pindari Glacier!

To be continued...

Timo en Charlotte